၁) စာအုပ်တွေဖတ်ပြမယ်။ အကောင်းဆုံးအခွင့်အရေးကို ကောင်းကောင်းအသုံးချရမှာပါ။ ဒီလိုကျောင်းပိတ်ချိန်ဆိုတာ ကလေးကို ဆော့ရင်းကစားရင်း စာဖတ်တဲ့အကျင့်လေး ပြန်ပြီး ပျိုးထောင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ကိုယ်လည်းအားတဲ့အချိန်၊ (အားတဲ့အချိန်မရှိရင်လည်း ဘယ်အချိန်မှာတော့ စာဖတ်ပြမယ်ဆိုပြီးသီးသန့်လေးသတ်မှတ်ထားလိုက်ပါနော်) အဲဒီ့အချိန်ရောက်တာနဲ့ ကလေးအတွက်ဖတ်သင့်တဲ့စာအုပ်လေးတွေကို ကလေးနဲ့အတူဖတ်ပြတာမျိုး၊ ပုံပြင်ထဲက အကြောင်းအရာတွေကို အတူဆွေးနွေးတာမျိုးတွေ လုပ်ပေးလို့ရပါတယ်နော်။ အဲလိုစာအတူဖတ်ရင်း ကလေးရဲ့အမြင်ကိုနားထောင်ပြီး မှားနေတာလေးတွေကိုလည်း မိဘက အမှန်ပြန်ပြင်ပေးပါ။

၂) ကလေးနဲ့အတူရုပ်ရှင်ကြည့်မယ်။ ကလေးကြည့်သင့်တဲ့ဇာတ်ကားလေးတွေကို ကိုယ်တိုင်အရင်ကြည့်ပြီး ရွေးချယ်ထားသင့်ပါတယ်။ ကလေးရဲ့လိမ္မာရေးခြားရှိဖို့သင်ခန်းစာပေးထားတဲ့ရုပ်ရှင်မျိုး၊ ကလေးစိတ်ဓာတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကြံ့ခိုင်မှုရှိဖို့သင်ခန်းစာပေးနိုင်တဲ့ရုပ်ရှင်မျိုး၊ အပေါင်းအသင်းကောင်းကိုရွေးချယ်သင့်ကြောင့်သင်ခန်းစာပေးထားတဲ့ရုပ်ရှင်မျိုးတွေဆိုရင် ဆေ့ထားတာပဲဖြစ်ဖြစ်လုပ်ထားသင့်ပါတယ်။ အဲဒါကို ဒီလိုကျောင်းပိတ်ထားချိန်မှာ ကောင်းကောင်းအသုံးချပြီး ကလေးနဲ့အတူ ရုပ်ရှင်ကြည့်ပေးသင့်ပါတယ်။ ကလေးနဲ့အတူရှပ်ရှင်ကြည့်တဲ့အခါ ကလေးကို ပြချင်တဲ့ကားတွေပြထားပြီး မိဘက လုပ်ချင်ရာလုပ်နေလို့မရပါဘူးနော်။ ကလေးနဲ့အတူထိုင်ပြီး ရုပ်ရှင်ကြည့်ကာ ထိုရုပ်ရှင်ထဲက ဇာတ်ကောင်၊ သဘောတရား၊ ဘာမက်ဆေ့ပေးထားတာလဲဆိုတာမျိုးကို ကလေးနေရာကခံစားပြီး ကလေးနဲ့အတူ စကားပြောပေးပါ။ ဥပမာ။ Forrest Gump ဇာတ်လမ်းကလေးကိုပြတယ်ဆိုပါစို့ စမကြည့်ခင်ကတည်းက ကလေးစိတ်ဝင်စားအောင် “ဒီကလေးလေးက ခြေထောက်မသန်ဘူးသားရဲ့ အဲဒါ သူ့ရဲ့အားနည်းချက်ကို အတန်းထဲကကောင်လေးတွေက ဝိုင်းအနိုင်ကျင့်ကြတာ။ သူများရဲ့အားနည်းချက်ကိုအနိုင်ကျင့်တာ ဘယ်ကောင်းပါ့မလဲသားရယ်။ ဒါပေမယ့် သူက နောက်ဆုံးခြေထောက်သန်ရုံမက အပြေးသန်တဲ့ကောင်လေးတောင်ဖြစ်သွားသေးတယ်။ သားဆိုရင်ရော ဘာလုပ်မိမယ်ထင်လဲ” စသဖြင့်ပေါ့။ ကလေးနဲ့အတူရုပ်ရှင်ကြည့်ပေးပြီး ရုပ်ရှင်ထဲက မက်ဆေ့ကို ကလေးနဲ့ဆွေးနွေးတဲ့အခါ ကလေးရဲ့မှားယွင်းနေတဲ့အမြင်လည်း မိဘက သိလာနိုင်ပါတယ်။ ကလေးရဲ့မှားနေတဲ့အတွေးအခေါ်တွေကို မိဘကပြန်ပြီးပြုပြင်ပေးနိုင်ပါတယ်။ ဘာလုပ်သင့်တယ်၊ ဘာကိုတော့မလုပ်သင့်ဘူး၊ မဖြစ်သင့်ဘူးဆိုတာမျိုး လမ်းပြပေးနိုင်ပါတယ်။ ကလေးကလည်း မိဘနဲ့အတူကြည့်ရတဲ့အတွက် မိဘနဲ့ကလေး ပိုနီးကပ်တဲ့ခံစားချက်မျိုးဖြစ်လာစေပါတယ်။ အဲဒါအပြင် ကိုယ်ကြည့်တဲ့ဇာတ်လမ်းထဲက စကားအသုံးအနှုန်းတွေကို မိဘက ကလေးကို ပြန်ပြောပေးတာမျိုးလုပ်ပေးခြင်းက ကလေးရဲ့ listening, speaking ကိုလည်း လေ့ကျင့်ပြီးသားဖြစ်စေပါတယ်။

၃) ကလေးသီချင်းလေးတွေ နားထောင်မယ်။ ကလေးရဲ့အသက်အရွယ်အလိုက် နားထောင်သင့်တဲ့အင်္ဂလိပ်သီချင်း ဒါမှမဟုတ် သင်ခန်းစာအသံဖိုင်ကို မိဘက အတူနားထောင်ပေးလို့ရပါတယ်။ ကလေးမသိတဲ့စကားလုံးကို မိဘက ပြောပြပေးရင်း ကလေးကို အထပ်ထပ်ပြန်လည်လေ့ကျင့်ပေးတာမျိုးလုပ်နိုင်ပါတယ်။ မိဘနဲ့ကလေး အပြန်အလှန်ပြောကျင့်တာမျိုးပေါ့။ ကလေးမသိတဲ့စကားလုံးကိုလည်း မိဘက ထပ်ခါပြန်ပြောပြတာမျိုးပါ။

၄) စာလုံးဆက်တဲ့ကစားနည်းတွေနဲ့သင်ကြမယ်။ အပျင်းလည်းပြေ၊ ပျော်လည်းပျော်စရာကောင်းအောင် မြန်မာစာဆိုလည်း ဥပမာ။ ရေအိုးကို ဘယ်လိုပေါင်းမလဲဆိုတာမျိုး၊ အင်္ဂလိပ်စာဆိုလည်း water ကိုစာလုံးပေါင်းချရေးမယ်ဆိုတာမျိုးတွေကို ကလေးနဲ့အတူဆော့ကစားပေးလို့ရပါတယ်။ အင်္ဂလိပ်စာလုံးဆိုရင်လည်း အဆုံးသတ်စာလုံးနဲ့ ပြန်စမယ့်စကားလုံး စဉ်းစားခိုင်းတာမျိုးပေါ့။ တစ်ခါနိုင်ရင် တစ်မှတ်ပေးမယ်၊ အမှတ်ပေါင်း ဘယ်လောက်ရရင် စတေကာဘယ်နှစ်ခုဆိုတာမျိုးတွေနဲ့ ကလေးကို ဆော့ကစားပေးခြင်းက ကလေးလည်း စာလုံးပေါင်းတွေရသွားသလို၊ ပျော်လည်းပျော်ရွှင်စေပါတယ်။

၅) အရောင်ခြယ်ကြမယ်။ ကလေးအတွက် ပုံဆွဲစာအုပ်တစ်အုပ်မှ ဘယ်လောက်မှမကုန်ကျပါဘူး။ စုတ်တံပါတဲ့ အပေါစားပုံဆွဲကဒ်ပြားဆိုလည်း ဆွဲပြီးလွှတ်ပစ်မယ်ဆိုလည်း ကလေးစားတဲ့မုန့်ဖိုးသာသာတောင်မရှိတဲ့ ပုံဆွဲကဒ်ပြားလေးတွေအများကြီး ရပ်ကွက်ထဲမှာ ဝယ်နိုင်ပါတယ်။ (ဆွဲပြီးလို့ အရောင်တွေနဲ့တင် ပေပွသွားလို့ လွှင့်ပစ်မယ်ဆိုရင် ဈေးမကြီးတာမျိုးက ပိုအဆင်ပြေမှာမို့ပါ) ဈေးအစားအစားမို့ အဆင်ပြေသလို ဝယ်ပေးနိုင်ပါတယ်နော်။ စုတ်တံနဲ့ စိတ်ကြိုက်အရောင်ခြယ်ခွင့်ပေးလိုက်ပါ။ မိဘကလည်း ဝိုင်းကူခြယ်တာမျိုးလုပ်ပေးလို့ရပါတယ်။ ကလေးတစ်ယောက်တည်းစိတ်ကြိုက်ခြယ်ပြီးမှ မိဘကို လာပြခိုင်းရင်လည်း ရတာပါပဲ။ ကလေးတစ်ယောက်တည်း အရောင်ခြယ်နေတုန်း မိဘကလည်း တခြားအိမ်မှုကိစ္စတွေလုပ်နေဖို့ အချိန်ရသွားပါတယ်။

၆) ကွန်ပျူတာ typing ကျင့်ကြမယ်။ ကလေးတွေအတွက် screen time များခြင်းကတော့ မကောင်းပါဘူးနော်။ အချိန်အကန့်အသတ်နဲ့ လေ့ကျင့်ချိန်ပေးမယ်ဆိုရင်တော့ ကလေးလည်းပျော်၊ ကွန်ပျူတာလည်း အသုံးပြုတတ်သွားမှာပါ။ (screen time ကိုတော့ စပြီး အသုံးမပြုခင်ကတည်းက အရွယ်အလိုက် အချိန်အကန့်အသတ်နဲ့ပဲရမယ်၊ လွန်ကဲခြင်းက ကလေးရဲ့မျက်လုံးပျက်စီးနိုင်ကြောင်းကို အကျိုးသင့်အကြောင်းသင့်ရှင်းပြထားရပါမယ်နော်) ကွန်ပျူတာကိုင်တတ်ဖို့က ဒီနေ့ခေတ်မှာ တကူးတကကို သင်ယူနေရတဲ့အရာမို့ ကလေးရဲ့နွေကျောင်းပိတ်ချိန်မှာ အိမ်မှာပဲအချိန်အကန့်အသတ်နဲ့ typing game လေးတွေ ကျင့်ခိုင်းတာကလည်း တနည်းအားဖြင့် ကောင်းကျိုးရနိုင်ပါတယ်။ စွဲလမ်းသွားရင်တော့ ဆိုးကျိုးတွေဖြစ်လာနိုင်တာမို့ ချင့်ချိန်ဖို့တော့လိုပါတယ်။ အထက်က အချက်တွေက ကိုယ့်အိမ်မှာနေရင်းနဲ့ နွေရာသီးသင်တန်းကျောင်းတွေအစား ကိုယ့်ကလေးကို ကိုယ်တိုင်လေ့ကျင့်ယူပြီး သင်ပေးလို့ရတာလေးတွေပဲဖြစ်ပါတယ်။ အရမ်းခက်ခဲတာမျိုးမပါဘဲ မိဘရဲ့ အတွေးအခေါ်ပေါ်မူတည်ပြီး ကလေးကို စည်းကမ်းလေး အလျော့အတင်းပုံစံမျိုးနဲ့ သင်ပေးသွားရင် ကလေးလည်း အားလပ်ချိန်တွေအလကားမဖြစ်နိုင်တော့ပါဘူး။