တစ်ယောက်တည်းဖြစ်နေတယ်လို့ခံစားရတဲ့အခါ တနည်းအားဖြင့်တော့ အထီးကျန်တယ်လို့ခေါ်တတ်ကြပါတယ်။ အထီးကျန်တယ်ဆိုတာက စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ဘယ်သူကမှ ကိုယ့်ကိုနားလည်မပေးနိုင်ခြင်း၊ အားပေးဖေးမမယ့်သူမရှိခြင်း၊ ကိုယ့်ခံစားချက်ကို မျှဝေနားထောင်ပေးမယ့်သူမျိုးမရှိခြင်းရယ်လို့ သတ်မှတ်ပြီး ကိုယ်ဒုက္ခ၊ စိတ်သောကရောက်ချိန်မှာ ကိုယ့်ဘေးမှာ အားပေးဖော်ဘယ်သူမှမရှိပါလား…ရယ်လို့ တွေးပြီး အထီးကျန်နေတတ်တာမျိုးလည်း ပါဝင်သလို၊ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအားဖြင့်လည်း ကိုယ့်ဘေးမှာ ဘယ်သူကမှ မရှိနေဘဲ ကိုယ့်ကိုစွန့်ခွာသွားကြခြင်း၊ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်နဲ့စိတ်တူကိုယ်တူဘယ်သူမှ ကိုယ့်ဘေးမှာမရှိခြင်းလည်း ပါဝင်နိုင်ပါတယ်။ ဒါပေမယ့် အထီးကျန်ခြင်းကို ခံစားရတဲ့အခါ ခံစားရသူက အပြင်ပန်းမှာ ငြိမ်ချင်နေငြိမ်နေနိုင်ပေမယ့် တကယ့်အတွင်းစိတ်ထဲမှာတော့ အထီးကျန်ခြင်းရဲ့ဝေဒနာကို နက်နက်ရှိုင်းရှိုင်းခံစားပြီး ဝမ်းနည်းအားငယ်စိတ်လေးဖြစ်ပေါ်နေတတ်ပါတယ်။ အဓိကကတော့ စိတ်ပါပဲ။
ဘဝရည်မှန်းချက်ရေရေရာရာမသိသေးဘူးဆိုရင် လုပ်ကြည့်သင့်တဲ့အချက်တွေ
အချို့ကတော့ ဘာလုပ်မယ်၊ ဘာဖြစ်ချင်တယ်….ဆိုပြီး ရည်မှန်းချက်ရှိတတ်ကြပါတယ်။ ရှိသလိုလည်း ကိုယ်သွားမယ့်လမ်းကြောင်းကို ကိုယ်တိုင်ရွေးချယ်ပြီး လျှောက်တတ်ကြပါသေးတယ်။ ဇွဲ၊လုံ့လ၊ ဝီရိယနဲ့ အခက်အခဲတွေကို ရင်ဆိုင်ပြီး ကျော်ဖြတ်လိုက်တဲ့အခါ အစွမ်းအစတွေတိုးတက်လာပြီး ကိုယ်ရောက်ချင်တဲ့ပန်းတိုင်ကို အောင်မြင်စွာ ရောက်ရှိနိုင်တာပေါ့။ တချို့ကတော့ ဘဝမှာ ဘာကြီးဖြစ်ရမယ်ရယ်လို့ ရေရာစွာမသိကြပါဘူး။ အဲဒါကြောင့်ကိုပဲ ဘယ်လမ်းကြောင်းကိုရွေးလို့ ဘာလုပ်မယ်ဆိုတာကို မသိကြဘဲ ဘယ်ကိုခရီးပေါက်အောင်လျှောက်ရကောင်းမှန်းမသိပြန်ပါဘူး။ အဲဒီ့အခါ ဘယ်လိုလုပ်သင့်ပါသလဲ။
စိတ်ကျန်းမာရေး ကောင်းမွန်စေတဲ့နည်းလမ်း ၁၀ခု
ကျန်းမာရေးလို့ ပြောတဲ့အခါ ကိုယ်ကျန်းမာရေးတင်ပြောလို့မရပါဘူး။ စိတ်ကျန်းမာရေးပါ ထည့်ပြောမှ ပြည့်စုံမှာဖြစ်ပါတယ်။ စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ ကိုယ်ကျန်းမာရေးကြား ညီမျှမှုရှိနေမှာသာ ထိုလူက ကျန်းမာနေတယ်လို့ ဆိုနိုင်တာဖြစ်ပါတယ်။ နှစ်ခုစလုံးမျှတအောင် ဂရုမစိုက်နိုင်တဲ့အခါ ထိုလူက ဘယ်အရာကိုမှအောင်မြင်အောင်လုပ်ဆောင်နိုင်မှာမဟုတ်တော့ပါဘူး။ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာအရ ကျန်းမာသန်စွမ်းနေတယ်လို့ထင်ရပေမယ့် စိတ်ကျန်းမာရေးမကောင်းတဲ့အခါ ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကိုပါတဖြေးဖြေးထိခိုက်လာနိုင်တာပါပဲ။ ကျွန်တော်တို့ရဲ့စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကိုပါ လွှမ်းမိုးမှုရှိနိုင်ပါတယ်။ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာကျန်းမာရေးကောင်းစေဖို့ အခြေခံအချက်ကတော့ အရာအားလုံးကို အကောင်းဘက်က မြင်ပေးတတ်တဲ့စိတ်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ ထိုအကောင်းမြင်တတ်တဲ့စိတ်က စိတ်ချမ်းသာစေပြီး အဆိုးမြင်တတ်တဲ့စိတ်ကတော့ သင့်ကို စိတ်ဓာတ်ကျအောင်ဆွဲချနိုင်ပါတယ်။ အဲဒီ့အခါမှာတော့ သင့်စိတ်ညစ်၊ စိတ်ဓာတ်ကျနဲ့ စိတ်ကျန်းမာရေးမကောင်းနိုင်တော့ပါဘူး။ အဲဒီလိုမဖြစ်ရစေဖို့ စိတ်ကျန်းမာရေးနဲ့ပတ်သက်ပြီး ကျွန်တော်တို့လျစ်လျူမရှုထားသင့်တဲ့အရာတွေရှိပါတယ်။ အဲဒီ့အရာတွေကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
ဘဝမှာ နေပျော်စေဖို့သင်ယူသင့်တဲ့အရာ ၆ မျိုး
ဘဝကိုနေပျော်စေဖို့က သင်ယူသင့်တဲ့အရာတွေထဲက အဓိကတစ်ခုကတော့ ပျော်ရွှင်မှုပါပဲ။ လူတိုင်းက ဘဝမှာ ပျော်ရွှင်ဖို့ဘဲ အဓိကလိုချင်ကြမယ်ထင်ပါတယ်။ လူတိုင်းမှာ အပူကိုယ်စီနဲ့ ဖိအားတွေရှိနေတတ်ကြပါတယ်။ အဲဒါတွေကြောင့်ပဲ ဘဝက နေပျော်စရာမကောင်းတော့ပါဘူး။ ဘယ်လောက်ပဲကြိုးစားပါစေ ကြိုးစားသမျှ အရာမထင်တဲ့အခါမှာတော့ စိတ်ဆင်းရဲလာနိုင်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် ဘဝကိုနေပျော်စေဖို့ သင်ယူသင့်တဲ့အရာလေးတွေကိုဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။ ထိုအရာလေးတွေကို အတတ်နိုင်ဆုံး သင်ယူကြည့်ပြီး ဘဝကိုကျေနပ်နိုင်ပါစေ။
အလုပ်မှာမပျော်တော့တဲ့အကြောင်းရင်းကိုဆန်းစစ်ပါ။
လူရယ်လို့ဖြစ်လာရင် စားဝတ်နေရေးဆိုတဲ့စကားလုံးလေးလုံးအတွက် လှုပ်ရှားရုန်းကန်ရင်း ရှင်သန်ကြတာပါပဲ။ အဲဒီ့အခါမှာ ကိုယ့်ရဲ့အသက်မွေးနိုင်တဲ့အလုပ်တစ်ခုခုကိုတော့ လုပ်နေကြရတဲ့သူတွေချည်းပါ။ များသောအားဖြင့် ကျောင်းပြီးလို့ဘွဲ့တစ်ခုရချိန်မှာဖြစ်ဖြစ် အလုပ်တစ်ခုခုတော့ လုပ်ကြရပါတယ်။ အဲဒါမှသာ အမြင်ကျယ်လာမယ်၊ ကိုယ်တတ်မြောက်ထားတဲ့ပညာကို အသုံးချနိုင်မယ်၊ လူမှုဆက်ဆံရေး ကောင်းလာမယ်၊ ငွေရဲ့တန်ဖိုးကိုနားလည်လာမှာဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အလုပ်တခုခုကိုတော့ လုပ်ကြတာပါတယ်။ အဲဒီလိုအလုပ်လုပ်ကြတဲ့အခါမှာ တစ်နေ့တာရဲ့ ၈နာရီခန့်ကို အလုပ်ခွင်ထဲမှာပဲ ကုန်ဆုံးကြရတာမို့ အလုပ်ခွင်မှာ ပျော်ရွှင်ဖို့က အရေးကြီးတဲ့အချက်တစ်ချက်ပဲဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အလုပ်မှာမပျော်တော့တဲ့အခါ ဘယ်လိုမပျော်တာလဲဆိုတဲ့အချက်ကလည်း စဉ်းစားသင့်တဲ့အချက်ဖြစ်ပါတယ်။
စကားပြောခြင်းအနုပညာအတွက် အချက် ၆ချက်
ဘဝရဲ့အရာအားလုံးမှာ စကာပြောခြင်းအနုပညာက မရှိမဖြစ်လိုအပ်တဲ့ စွမ်းရည်တစ်မျိုးပဲဖြစ်ပါတယ်။ စကားပြောဆိုတတ်ခြင်းက လူတွေနဲ့သင့်ကိုမိတ်ဆက်ပေးနိုင်ပြီး အရေးကြီးတဲ့လူတွေဖြစ်လာစေနိုင်ပါတယ်။ သင့်ရဲ့မိတ်ဆွေ၊ သူငယ်ချင်း၊ လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တွေဖြစ်လာနိုင်ပါတယ်။ စကားပြောစွမ်းရည်က လူမှုဆက်ဆံရေးအခြေခံတစ်ခုပဲဖြစ်ပါတယ်။ လူမှုဆက်ဆံရေးကောင်းဖို့အတွက် စကားပြောစွမ်းရည်ကောင်းဖို့လိုပါတယ်။ စကားပြောစွမ်းရည်မကောင်းခြင်းက လူမှုပတ်ဝန်းကျင်မှာ၊ စီးပွားရေးမှာ ၊ သင့်ရဲ့အလုပ်ခွင်မှာလည်း အဆင်မပြေနိုင်ပါဘူး။
မအောင်မြင်တဲ့အခါ ကိုယ့်ကိုကိုယ်ပြန်ဆန်းစစ်သင့်တဲ့အရာတွေ
မအောင်မြင်ချင်တဲ့သူရှိမယ်မထင်ပါဘူးနော်။ လူတိုင်းလိုလိုက အနည်းနဲ့အများတော့ အောင်မြင်ချင်ကြတယ်လို့ ဖြေကြမှာချည်းပါပဲ။ လူတိုင်းက သူတို့ဖြတ်သန်းခဲ့တဲ့ဘဝအတွေ့အကြုံတွေအရတော့ အောင်မြင်မှုကို အမျိုးမျိုး သတ်မှတ်ထားတတ်ကြမှာပါ။ ဒါပေမယ့်လည်း မအောင်မြင်ချင်တဲ့သူရယ်လို့တော့ ရှိမယ်မထင်ပါဘူး။ ကိုယ့်ကိုကိုယ် သတ်မှတ်ထားတဲ့အောင်မြင်မှုကို မရောက်နိုင်သေးဘူးဆိုတဲ့အတွေးမျိုးကိုကော တွေးမိတတ်ကြမှာပါ။ ဘာဖြစ်လို့ပါလိမ့်……။ “ဟယ်….သူက ကျောင်းတုန်းက ငါနဲ့အတန်းတူတူပဲ၊ ခုတော့ သူကအောင်မြင်နေပြီ။” ဆိုတာမျိုး “သူကတော့ ငါ့နောက်မှာ ဒီလမ်းကြောင်းထဲဝင်လာတာ….ခုတော့ သူက ငါ့ထက်တောင် နာမည်ရသွားပြီ” ဆိုတာမျိုးနဲ့ အလားတူ စကားမျိုးတွေကြားဖူးကြမယ်ထင်ပါတယ်။ အဲဒါဆို သူတို့တွေက ဘာလို့အောင်မြင်ပြီး မအောင်မြင်တဲ့သူတွေကျတော့ ဘာကြောင့်မအောင်မြင်နိင်သေးတာလဲ။ ဒါမှမဟုတ် ကိုယ်တိုင်စိတ်မပါတဲ့အလုပ်ကို စားဝတ်နေရေးအတွက် မဖြစ်မနေ၊ မတတ်သာလို့လုပ်နေရတာလား၊ ကိုယ်ဖြစ်ချင်တဲ့အလုပ်ကို ဘာလို့ လုပ်ခွင့်မရတာလဲ။ စသဖြင့် တွေးဖူးကြမှာပါပဲ။ အဲဒီလိုတွေးဖူးတယ်ဆိုရင်တော့ ဘာလို့များ ကိုယ်သတ်မှတ်ာထးတဲ့အောင်မြင်မှုကို မရနိုင်တာလဲဆိုတာကို ကိုယ့်ကိုကိုယ်ပြန်ဆန်းစစ်ကြည့်သင့်ပါတယ်။ ဘယ်အချက်တွေပြန်ဆန်းစစ်ကြည့်သင့်လဲဆိုတာ ဖတ်ကြည့်လိုက်ပါအုံး။
အရမ်းပြီးပြည့်စုံချင်တဲ့စိတ် (Perfectionism) ကို ဘယ်လိုစီမံမလဲ။
သင့်ရဲ့အလုပ်ခွင်မှာ ထိုကဲ့သို့ perfectionism ဖြစ်ချင်တဲ့လူမျိုးကို မြင်ဖူးပါသလား။ အလုပ်တွေပြီးမြောက်တာမှန်ပေမယ့် အရမ်းပြည့်စုံချင်တဲ့စိတ်၊ အမှားမပါချင်တဲ့စိတ်များလွန်းပြီး အလုပ်တစ်ခုကို အရမ်းသနေတတ်တဲ့လူမျိုးဖြစ်ပါတယ်။ ပုံမှန်ကိစ္စရပ်လေးတွေမှာတောင်မှ အမှားမရှိ၊ အပြည့်စုံဆုံးဖြစ်ချင်နေတဲ့စိတ်ကို ထိန်းချုပ်မရဖြစ်နေတတ်တဲ့လူမျိုးပါ။ သူတို့အတွက် အစီအစဉ်တွေချမှတ်ဖို့ အချိန်တွေအများကြီးယူပြီး စီစဉ်နေတာမျိုး၊ လုပ်ဆောင်ချက်တွေအတွက် လေ့လာနေမျိုးနဲ့တင် အချိန်တွေကြာနေတတ်ပြီး စတင်ဖို့ခက်ခဲနေတတ်ပါတယ်။ တစုံတခုကို အမှားမရှိချင်တဲ့စိတ်ကြောင့်ဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒီစိတ်ကို ဘယ်လိုထိန်းချုပ်ပြီး ဘယ်လိုစီမံမလဲဆိုတာကို ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
အကောင်းမြင်တတ်သူနဲ့ အဆိုးမြင်တတ်သူရဲ့ကြားက ခြားနားချက်များ
အကောင်းမြင်တတ်တဲ့သူဆိုတာက ကိုယ့်အပေါ်ဘယ်လောက်ပဲဆိုးဝါးတဲ့အပြုအမူတွေဖြစ်လာပါစေ၊ ကောင်းတဲ့ဘက်က တွေးပြီး ပျော်ပျော်နေတတ်သူဖြစ်ပါတယ်။ ဘယ်လိုပဲဖြစ်ဖြစ် အကောင်းဘက်ကတွေးတဲ့အတွက် အနည်းဆုံး စိတ်ချမ်းသာရတာပါပဲ။ အဆိုးမြင်တဲ့သူကတော့ ဘာမှမဖြစ်လာသေးလည်း တွေးပူနေတတ်တာမျိုး၊ ဖြစ်လာသမျှရဲ့ အကြောင်းအရာအားလုံးကို အဆိုးချည်းတွေးပြီး အပူများတဲ့သူပါပဲ။ ထိုသူမျိုးကတော့ စိတ်မချမ်းသာရသလို၊ မဖြစ်လာသေးတာကိုပါ ကြိုတွေးပူတတ်သူမို့ လူ့ဘဝမှာ နေပျော်ဖို့ ခဲယဉ်းပါတယ်။ အဲဒါကြောင့် အကောင်းမြင်တတ်တဲ့သူနဲ့ အဆိုးမြင်တတ်တဲ့သူကြားမှာ ဘာတွေခြားနားသွားသလဲဆိုတာလေး ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
သင့်ကလေးကို စိတ်ဓာတ်တက်ကြွအောင် ဘယ်လိုလှုံ့ဆော်ပေးနိုင်မလဲ။
ကလေးချင်းမတူနိုင်ပါဘူး။ တချို့ကလေးတွေမှာ သူတို့ဖြစ်ချင်တာလေးတွေ သတ်မှတ်ထားတတ်ကြပါတယ်။ ကိုယ့်ရဲ့ အိမ်စာကို ကျောင်းကပြန်လာတာနဲ့ ရေးပြီးမှ ဆော့ကစားတာမျိုးပေါ့။ တခုခုကို သတ်မှတ်ထားတတ်ပြီး သတ်မှတ်ထားတဲ့အတိုင်းရအောင် လုပ်တာမျိုးပါ။ တချို့ကျပြန်တော့ လုပ်စရာရှိတာတွေကို သတိမရသလို၊ တကူးတကလုပ်ကိုလုပ်ရမယ်လို့ မတွေးတတ်ကြပြန်ပါဘူး။ ကျောင်းကနေအိမ်ပြန်ရောက်တာနဲ့ လွယ်အိတ်ချပြီး ပြေးဆော့တာမျိုးပေါ့။ အဲဒီလိုမျိုးကလေးတွေကို ဘယ်လိုမျိုး နည်းလမ်းတကျသတ်မှတ်ပေးမလဲဆိုတာမျိုးဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
ပြတ်သားစွာငြင်းဆန်ရမယ့် အရာများ
ကျွန်တော်တို့ဘဝမှာ တခါတလေ အားနာခြင်းတွေ၊ မတတ်သာခြင်းတွေ၊ ငဲ့ညှာခြင်းတွေနဲ့ ပြတ်သားစွာမငြင်းဆန်နိုင်တဲ့အရာတွေရှိကြမှာပါ။ တကယ်တော့ တချို့အရာတွေကို ပြတ်သားစွာငြင်းဆန်တတ်ဖို့လိုပါတယ်။ “A sharp knife cuts the quickest and hurts the least.” Katharine Hepburn ပြောထားတဲ့စကားလိုပါပဲ။ အထက်ဆုံးဓားက အမြန်ဆုံးဖြတ်တောက်နိုင်တာဖြစ်ပြီး နာကျင်မှုအနည်းဆုံးဖြစ်စေတာပါ။ အဲဒါကြောင့် ကိုယ့်ကို တနည်းနည်းနဲ့ထိခိုက်စေတဲ့ အရာတွေမှန်သမျှကို ပြတ်သားစွာငြင်းဆန်သင့်ပါတယ်။ ဘယ်လိုအရာတွေကိုပြတ်သားစွာငြင်းဆန်သင့်သလဲဆိုတာ ဖော်ပြပေးလိုက်ပါတယ်။
သင့်ရဲ့ပန်းတိုင်ကို ရောက်ဖို့အတွက် သင်လိုအပ်တဲ့စွမ်းရည် ၅မျိုး
ကျွန်တော်တို့ကိုယ်စီမှာ သတ်မှတ်ထားတဲ့ပန်းတိုင်တွေရှိကြမှာပါ။ လူတိုင်းကလည်း ကိုယ်ဖြစ်ချင်တာလေးတွေ ကိုယ်စီကြိုးစားရင်းရုန်းကန်နေရတာချည်းပါပဲ။ တခါတရံမှာတော့ ကျွန်တော်တို့ရဲ့ပန်းတိုင်ကို လက်လျှော့ချင်စိတ်ဖြစ်ပေါ်လာတာမျိုးဖြစ်တတ်ပါတယ်။ အရာအားလုံးကို ကျွန်တော်တို့ လုပ်ဆောင်ဖို့ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။ ဒါပေမယ့် ကိုယ်လုပ်နိုင်တာကို အာရုံထားဖို့တော့လိုပါတယ်။ အောင်မြင်တဲ့သူတွေက အရာအားလုံးကိုလုပ်ဆောင်နိုင်တဲ့သူတွေမဟုတ်ကြပါဘူး။ ဒါပေမယ့် သူတို့လုပ်နိုင်တဲ့အရာတွေကိုတော့ သေချာနားလည်ပြီး သေချာအာရုံစိုက် မလျှော့သောဇွဲနဲ့ကြိုးစားကြတဲ့သူတွေဖြစ်ပါတယ်။ အဲဒါအပြင် အောင်မြင်တဲ့သူတွေရဲ့ soft skills လို့ပြောလို့ရတဲ့ စွမ်းရည်တွေလည်း ရှိပါသေးတယ်။ အောင်မြင်မှုလမ်းကြောင်းကို ရောက်အောင်လျှောက်လှမ်းနေတဲ့အခါမှာ အဲဒီ့စွမ်းရည်တွေလည်း အသုံးဝင်ပါတယ်။